Biiztanleriia Herriialde Azpiigaratuuetan!

Hazkunde handia:

Heriialde azpigaratuetan, handia izaten da, eskuarki, biztanleriaren hazkundea: %2 tik gorakoa. Horren arrazoia jaiotza-tasa altua da.

Jaiotza-tasa altu hori 4 arrazoi nagusi hauen ondorioa da:

- Biztanle gehienak nekazaritzatik bizi dira, eta familiarentzat ezinbestekoa da seme-alabek ere lan egitea.
- Haurren heriotza-tasa altua dela-eta emakumeek haur gehiago izaten dituzte, bai baliteke ez dutela guztiek bizirik iraungo.
- Erlijioak eragin handia du, eta eskuarki, erlijioek ez dituzte onartzen jaiotza-tasa kontrolatzeko metodo artifizialak.
- Gobernu askok ez dute familia-plangintzako kanpainiarik egiten.

ugalkortasun-tasak altuak dira, baina desberdintasun handiak daude herrialdeen artea.

Bizi-itxaropen laburra eta biztanleria gaztea:

Herrialde azpigaratuetan herrialde garatuetan baino laburragoa da bizi-itxaropena.
Biztanleak 40 urte betetzera iristen. Sendagaiak eta txertoak zabalduta, heriotza-tasa murriztu da. Herrialde azpigaratuetako biztanleria gaztea da.

Arazoak era Politikak:

- Demografia-hazkundea arina da, elikagai-ekoizpenak baino arinagoa, eta horrek gosearen arazoa larritzen du herrialde pobreetan.
- Areagotu egiten da natura-baliabideen gaineko presioa.
- Zerbitzu ( erietxe, eskolak...) eta etxebizitza gehiago behar dira.
- Ez dago behar adina lanpostu.

zenbait herrialdek familia-plangintzako politikak jarri dituzte martxan.

!...AkuuaRiiuuuM...!

8:30 etan Eskola-n geratu ginen tren geltokirutz joateko. Batzuk, trenera zuzenea zihoazen, gu Arantzarekin joan ginen. 9:08 ko trena hartu , eta iritsi bezain pronto, oinez abiatu ginen Akuarium-era. Akuarium-a edifizio zahar bat da, Mende hasierakoa. 3 pisu ditu eta bertan ikus dezakeguna: arraiak, itsasontziak, arrantza teknikak, anilamien hezurdurak...
Bertan, bale baten hezurdura ikusi genituen. Animalia handiena, tiburoia zen, eta txikiena "nemoak" eta harrigarriena edo ikusgarriena Arrai araro bat zen, ez dut izena gogoratzen baina...
arrai horrek, atentzioa deitu zigun eta asko.
Medusa asko zeuden bertan, mota askotakoak: txikiak, handiak...Horretaz gain, tiburoiak ere topa ditzazkegu, arrain-ontzi erraldoietan sartuak ziren. Olagarroak ere ikutzeko aukera bazegoen, guk ikustu genituen, sentsazio arraoa izan zen oso. Komentatu ziguten, sarrera, sartu baino lehen, "flash-a" ezin genuela erabili, animaliei estresa eta alterazio puntua sortzen zaielako, horregatik argazkiak atera ziren borroso. Nik uste, nire ahizpari aholaktuko niokela Akuariumera etortzeko, asko gustatuko zaiola espero dut.

BiztanleriareeN BilakaeerA!

biztanleria gutxi hazi zen XIX. mendera arte.

Jaiotza kopurua handia bazen ere, heriotza kopurua ere handia zen.
Heriotza tasa, gainera, handitu egiten zen gerra, gose eta epidemia-garaietan.

Demografia-eztanda

Heriotza-tasak behera egin baitzuen.Nekazaritza-teknikak hobetzen, elikagai gehiago lor zitekeen, eta zenbait herrialdek, horri esker, goseteak izateari utzi zioten.Medikuntzako aurrerapenei eta higiene hobeari esker, murriztu egin ziren gaixotasun batzuek eragindako epidemiak eta heriotzak.
denbora-epe labur horretan izandako hazkunde hori dela-eta, demografia-eztanda izan dela esaten da.

Gaur egungo egoera eta aurreikuspenak

6.500 milioi biztanle baino gehiago bizi gara munduan.
Hazkunderik handiena herrialde azpigaratuetan gertatuko da, jaiotza-tasak altuak izango dira.
Gaur egun, herrialde azpigaratuetan, 5.300 milioi pertsona bizi dira.
Horrenbestez, 2050. urtean, munduko biztanleriaren % 85 egungo herrialde azpigaratuetan biziko dira.

XXI. mendean, Zahartu egingo da munduko biztanleria.
Jaiotza-tasak behera egiten jarraituko duela aurreikusten da, eta heriotza-tasak baxua izaten jarraituko duela.

MundukO BiztanleriA!

Errolda: Herrialdeko Demografia-, Ekonomia-, Gizarte-, eta Kultura datuak lortzeko bizatanle guztiei egiten zaien inkesta da-

Udal errolda: Udalerri bateko biztanleei buruzko datak jasotzen dituen erregistroa da.

Erregistro-Zibila: Jaiotzak,Heriotzak eta Jendearen egoera zibilaren aldaketak jasotzen dituzten liburuak dira.

Jaiotza-tasa: *Ipar Amerika:14

*Europa:10

*Latinoamerika.22

*Asia:20

*Afrika:38

*Ozeania:17

15 urtetik beherako biztanleria:*Ipar amerika:20,8

*Europa:16,4

*Latinoamerika:30,7

*Asia:28.8

*Afrika:41,9

*Ozeania:25,4

Hazkunde tasa hauek non ematen dira? *1:Ipar amerika

*0:Europa

*1,2:Asia

*1,4:Latinoamerika

*2,2:Afrika

*1,3:Ozeania

87.orriko 4.Dokumentura joan eta interpretatu:

*non ematen da berezko hazkunde altuena? Afrikan.

*eta txikiena? Asia.

*eta hazkunde negatiboa? Asia.

89.orriko 7.Dokumentua aztertu eta erantzun:

*non ematen da emakumeko seme-alaba kopururik altuena? Afrika.

*eta txikiena? Ozeania.

*eta zein lurraldeak dira daturik gabe azaltzen direna? Antartikoa.